هوش هیجانی چیست و چگونه می توان آن را تقویت کرد؟
هوش هیجانی کودکان شامل تواناییهایی است که اجازه میدهد بهتر با احساسات خود و دیگران ارتباط برقرار کنند. این شامل تشخیص و تفکر درباره احساسات، کنترل هیجانی، تعامل اجتماعی و تعامل با دیگران است. هوش هیجانی کودکان میتواند در بهبود روابط اجتماعی، عملکرد تحصیلی و زندگی خانوادگی کمک کند. در این مقاله به طور کامل می خواهیم درباره این هوش صحبت کنیم و به بیان ابعاد مختلف آن بپردازیم.
در این مقاله می خوانید
هوش هیجانی چیست ؟
هوش هیجانی به مجموعهای از مهارتهای روانی گفته میشود که به افراد کمک میکند تا احساسات خود و دیگران را بهتر درک کنند و بتوانند با موقعیتهای هیجانی به طور بهتری مواجه شوند. این نوعِ هوشی به افراد کمک میکند تا احساسات خود را درک کرده و بتوانند بهتر با دیگران تعامل داشته باشند. هوش هیجانی شامل چهار عنصر اساسی است: تشخیص احساسات، تنظیم هیجانی، تعامل اجتماعی و تعامل با دیگران. با داشتن این هوش، فرد میتواند موفقیت بیشتری در زندگی داشته باشد و روابط بهتری را با دیگران برقرار کند.
آشنایی با هوش هیجانی کودکان
هوش هیجانی کودکان به مهارتهای روانی اشاره دارد که آنها را قادر میسازد با احساسات خود و دیگران به بهترین نحو ارتباط برقرار کنند. در واقع، هوش هیجانی به کودکان کمک میکند تا احساسات خود را درک کرده و آنها را کنترل کنند. به این ترتیب از احساسات منفیای مانند ناراحتی، ترس، اضطراب و خشم جلوگیری کنند. هوش هیجانی شامل تشخیص و درک احساسات، تنظیم هیجانی، تعامل اجتماعی و تعامل با دیگران است.
با تقویت هوش هیجانی در کودکان، میتوانند روابط اجتماعی بهتری برقرار کنند، خودشان را در مواجهه با مشکلات روانی و اجتماعی تقویت کنند و به راحتی احساسات خود را به دیگران منتقل کنند. به طور کلی، هوش هیجانی کودکان به آنها کمک میکند تا بهبود بیشتری در زندگی داشته باشند و روابط بهتری با دیگران برقرار کنند. آزمونهای مختلفی برای تخمین آن و تست هوش وجود دارد که با استفاده از آن می توانید به راحتی ارزیابی مناسبی از هوش EQ بدست آورید. در ادامه یکی از این تست های آنلاین را معرفی خواهیم کرد.
چگونه می توان هوش هیجانی را در کودکان تقویت کرد؟
تقویت هوش هیجانی در کودکان میتواند با انجام فعالیتهای مختلفی صورت بگیرد. برخی از راههای تقویت آن عبارتند از:
- تشویق کودک به صحبت کردن در مورد احساساتش: به کودکان بگویید که هیچ احساسی بد نیست و میتوانند در مورد همه چیز با شما صحبت کنند. سپس به آنها بگویید که در موقعیتهای مختلف، چه احساساتی در آنها برانگیخته میشود.
- آموزش مهارتهای تنظیم هیجانی: به کودکان آموزش داده شود که چطوری میتوانند با احساسات منفی خود مانند عصبانیت، ناراحتی و اضطراب کنار بیایند.
- ارائه بازخورد سازنده: کودکان بهترین بازخورد را از والدین و مربیان خود دریافت میکنند. به کودکان بگویید که چه عملیاتی بهترین نتیجه را داده است و به آنها بیاموزید که از این بازخورد استفاده کنند.
- بازیهای تقویت کننده هوش هیجانی: میتوان با استفاده از بازیهای مختلف، هوش EQ کودک را تقویت کرد. این بازیها میتواند شامل بازیهای داستانی، بازیهای رفع تنش و بازیهای همکاری باشند.
- آموزش مهارتهای اجتماعی: کودکان با آموزش مهارتهای اجتماعی، احساسات دیگران را بهتر درک میکنند و با ارتباطات بهتر با دیگران، هوش هیجانی خود را تقویت میکنند.
مثالهای بیشتر برای تقویت هوش EQ در کودکان
در ادامه مثالهایی برای تقویت هوش هیجانی کودکان آورده شده است:
- شنیدن داستانهایی با محتوای هیجانی و کودکانه و بحث در مورد احساسات کاراکترهای داستان
- آموزش کودکان به شناختن احساسات خودشان و دیگران و بیان آنها
- تمرین مهارتهای ارتباطی از جمله شنیدن فعال و صحبت کردن با احترام و توجه به دیگران
- یادگیری استراتژیهای مقابله با استرس و اضطراب مانند تمرین تنفس عمیق و خودآرامی
- آموزش مهارتهای حل مسئله و تصمیمگیری در شرایط دشوار
- ارائه فرصتهایی برای تجربه هیجانات مثبت و لذتبخش مانند شرکت در ورزشها و بازیها
- تشویق کودکان به تجربه چیزهای جدید و هیجانانگیز مانند سفر به مکانهای جدید یا شرکت در فعالیتهای خلاقانه مثل نقاشی یا نواختن ساز
- توجه به سلامت عمومی کودکان شامل خواب کافی، تغذیه سالم، ورزش و تمرینات فیزیکی
- تشویق کودکان به کمک به دیگران و انجام کارهای خیرخواهانه مانند کمک به دوستان در مدرسه یا مشارکت در برنامههای خیریه.
آزمون EQ کودکان
یکی از رایجترین آزمونهایی است که به منظور ارزیابی سطح هوش هیجانی کودکان استفاده میشود. این آزمون شامل ۴۰ سوال میباشد که به شیوهی چهارگزینهای و با محوریت ۵ اصل اساسی یعنی خودآگاهی، مدیریت هیجان، ارتباطات بین فردی، تعاملات اجتماعی و همدلی، طراحی شده است. این آزمون برای کودکان ۶ تا ۱۸ سال مناسب است و میتواند نقاط قوت و ضعف هوش هیجانی کودک را مشخص کند. در حالت کلی، نتایج این آزمون میتواند به والدین و معلمان کودک در بهبود EQ کودکان کمک کند.
در انجام تست هوش هیجانی کودکان دقت در پاسخ دهی به پرسش ها بسیار مهم است. همچنین بهتر است برای تفسیر آن نیز از یک روانشناس یا متخصص در این زمینه مشاوره لازم گرفته شود.
جمع بندی
هوش هیجانی به مجموعهای از مهارتهای ارتباطی، تعاملی، خودآگاهی و مدیریت هیجانی اطلاق میشود که باعث میشود فرد بتواند با موفقیت با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کند، به درستی احساسات خود و دیگران را درک کند، خودش را بهبود دهد و با مشکلات بهتری مواجه شود. برای تقویت آن، افراد باید از مهارتهای خودآگاهی، تعاملی، انعطافپذیری، مدیریت هیجانات، و تعامل با دیگران استفاده کنند و در این زمینه آموزش ببینند. با انجام تمرینات و فعالیتهای مختلفی مثل مدیتیشن، یوگا، ورزش، نوشتن مصاحبه خود با خود، و شرکت در دورههای آموزشی میتوانن این هوش را ارتقاء دهند.